DePIN (Decentralized Physical Infrastructure Networks) đang nổi lên như một xu hướng tất yếu của Web3. Hãy cùng LEARNING CHAIN tìm hiểu vì sao 2025 được xem là năm bùng nổ của DePIN và giới thiệu 5 dự án DePIN hàng đầu giúp nhà đầu tư nắm bắt cơ hội trước khi xu hướng hạ tầng phi tập trung cất cánh.

DePIN là gì?

DePIN là viết tắt của Mạng lưới Cơ sở Hạ tầng Vật lý Phi tập trung. Đây là một mô hình kinh tế mới sử dụng công nghệ Blockchain và Tokenomics để khuyến khích các cá nhân và tổ chức đóng góp tài nguyên vật lý hoặc kỹ thuật số vào một mạng lưới chung.

Thay vì dựa vào các tập đoàn lớn (Big Tech) để xây dựng và kiểm soát cơ sở hạ tầng (như Amazon Web Services, Google Cloud hay các nhà cung cấp viễn thông), DePIN phân tán quyền sở hữu và vận hành cho cộng đồng.

Cơ chế cốt lõi trao quyền sở hữu và Token Thưởng

Sự khác biệt cốt lõi của DePIN nằm ở hệ thống khuyến khích. Người dùng đóng góp tài nguyên của mình (như ổ cứng máy tính nhàn rỗi, băng thông internet thừa, hoặc thiết bị GPS) sẽ được nhận thưởng bằng token của dự án.

Quá trình này biến bạn từ một người dùng thụ động thành một người xây dựng (builder) và một cổ đông của chính mạng lưới bạn đang sử dụng. Điều này tạo ra một mô hình chia sẻ lợi nhuận công bằng hơn và giảm đáng kể chi phí vận hành cho các dịch vụ.

Phân loại các dự án DePIN

Các dự án DePIN có thể được chia thành hai nhóm chính dựa trên loại tài nguyên mà chúng quản lý:

1. PRNs (Physical Resource Networks): Mạng lưới tài nguyên vật lý. Các dự án này liên quan trực tiếp đến phần cứng hữu hình và vị trí địa lý.
   • Ví dụ: Helium (HNT) (mạng không dây), Hivemapper (bản đồ phi tập trung), DIMO (dữ liệu xe hơi).
2. DRNs (Digital Resource Networks): Mạng lưới tài nguyên kỹ thuật số. Các dự án này tập trung vào các dịch vụ tính toán, lưu trữ, hay băng thông.
   • Ví dụ: Filecoin (FIL) (lưu trữ), Render Network (RENDER) (GPU), Internet Computer (ICP) (điện toán đám mây).

Cơ chế cốt lõi vòng lặp tăng trưởng depin

Yếu tố giúp DePIN bền vững và khác biệt so với các mô hình kinh tế crypto ngắn hạn chính là DePIN Flywheel—một chu kỳ tăng trưởng tự duy trì:

1. Kích hoạt Ban đầu: Dự án cung cấp token cho những người tham gia đầu tiên để mua và lắp đặt phần cứng, khởi tạo mạng lưới (Cung cấp).
2. Thu hút Người dùng Cuối: Khi mạng lưới đạt đến quy mô hữu ích, người dùng cuối bắt đầu sử dụng dịch vụ và trả phí (Nhu cầu).
3. Tăng Giá trị Token: Doanh thu từ người dùng cuối được sử dụng để mua lại token trên thị trường, tạo ra áp lực mua và làm tăng giá token.
4. Tăng Cường Đóng góp: Giá trị token tăng lên thu hút thêm nhiều cá nhân mới mua phần cứng và tham gia vào mạng lưới để kiếm tiền từ DePIN, củng cố quy mô mạng.

Chu kỳ này cứ thế lặp lại, đảm bảo rằng sự phát triển của mạng lưới hạ tầng gắn liền trực tiếp với sự tăng trưởng về tiện ích và giá trị tài sản.

Xem bài viết gần đây: DeFi, NFT, GameFi bộ ba quyền lực định hình Web3

Đột phá của DePIN trong năm 2025

Một số nhà phân tích ban đầu đã hoài nghi khi các dự án như Helium gặp thách thức. Tuy nhiên, CEO Naman Kabra của NodeOps khẳng định DePIN không chết mà đang trong giai đoạn trưởng thành, và năm 2025 sẽ là năm bứt phá.

Trưởng thành từ đầu cơ sang hạ tầng (Giống như Bitcoin)

Sự chậm lại của DePIN được ví như quá trình trưởng thành của Bitcoin—từ sự phấn khích đầu cơ ban đầu chuyển sang củng cố tiện ích thực tế. Giai đoạn “nhàm chán” này loại bỏ các dự án yếu kém và tập trung vốn vào những mạng lưới có khả năng cung cấp chất lượng dịch vụ (QoS) ổn định và giá trị lâu dài.

Yếu tố AI thúc đẩy nhu cầu tính toán

Sự bùng nổ của Trí tuệ Nhân tạo (AI) đã tạo ra một nhu cầu khổng lồ và không ngừng về sức mạnh tính toán GPU và kho dữ liệu phi tập trung.

• Tính toán Phi tập trung: Các nhà cung cấp đám mây truyền thống không thể đáp ứng kịp thời, và chi phí độc quyền đang tăng cao. DePIN cung cấp giải pháp bằng cách tập hợp các GPU nhàn rỗi trên toàn cầu, tạo ra Hạ tầng AI-Native với chi phí thấp hơn và khả năng chống kiểm duyệt cao hơn.

• Dữ liệu Phi tập trung: Các mô hình AI cần dữ liệu đa dạng, không bị kiểm soát bởi một thực thể duy nhất. Các mạng DePIN như Hivemapper hay các mạng cảm biến cung cấp nguồn dữ liệu thế giới thực minh bạch và phi tập trung.

Sức mạnh từ sự “Vô hình đáng tin cậy”

Theo Kabra, những công nghệ thành công nhất là những công nghệ trở nên “vô hình” vì chúng hoạt động quá tốt và mờ nhạt vào nền tảng. DePIN đang chuyển hướng sang tiện ích thực sự, trở thành nền tảng hạ tầng thiết yếu mà không cần sự cường điệu ngắn hạn như meme coins hay các câu chuyện đầu cơ.

Cơ hội đầu tư 5 dự án depin hàng đầu

Đối với các nhà đầu tư tìm kiếm token DePIN có tiện ích thực tế không thể phủ nhận, đây là 5 dự án tiêu biểu đang dẫn đầu xu hướng IaaS (Infrastructure as a Service) Web3 mới:

Thách thức và tương lai DePIN

Mặc dù tiềm năng là rất lớn, DePIN vẫn phải đối mặt với một số thách thức quan trọng:

1. Độ phức tạp Kỹ thuật & Rào cản Tham gia: Nhiều dự án ban đầu yêu cầu người dùng phải có kiến thức về blockchain, ví tiền điện tử và Tokenomics, tạo ra rào cản cho người dùng phổ thông.
2. Chất lượng Dịch vụ (QoS) Ổn định: Đảm bảo hiệu suất, độ tin cậy và tính ổn định của dịch vụ trên một mạng lưới phân tán quy mô lớn là một bài toán kỹ thuật phức tạp.
3. Bền vững của Tokenomics: Thiết kế cơ chế token thưởng sao cho khuyến khích người tham gia lâu dài mà không dẫn đến lạm phát hoặc sự sụp đổ khi động lực đầu cơ giảm.

Tương lai của DePIN nằm ở giao điểm với các xu hướng Web3 khác:

• Tích hợp DeFi-DePIN: Hạ tầng vật lý sẽ được tài chính hóa. Ví dụ: Phát hành trái phiếu hạ tầng hoặc cho vay dựa trên khả năng mạng (bandwidth).
• Dân chủ hóa Tính toán Biên (Edge Computing): DePIN cho phép các thiết bị người dùng cuối (điện thoại thông minh, máy tính) trở thành các nút mạng có thể kiếm tiền, thu thập giá trị từ chính việc sử dụng tài nguyên của họ, thay vì trả tiền thuê cho các nền tảng tập trung.
• Quản trị Cộng đồng: Chuyển từ “quyền sở hữu thuê” sang quyền sở hữu chung thực sự, nơi cộng đồng bỏ phiếu về các nâng cấp và hướng phát triển mạng lưới.

Xem bài viết gần đây: Web3 là gì? Lợi ích, ưu nhược điểm và ứng dụng

Kết luận

DePIN không chỉ đơn thuần là một danh mục đầu tư, mà còn là tương lai của hạ tầng Web3. Hiểu rõ DePIN là gì, lý do 2025 sẽ là năm đột phá và nắm bắt 5 dự án DePIN nổi bật sẽ giúp bạn định vị chiến lược đầu tư đúng đắn. Đây chính là cơ hội để trở thành một phần của cuộc cách mạng cơ sở hạ tầng phi tập trung toàn cầu.

Cảm ơn bạn đọc!

LEARNINGCHAIN.VN

Câu hỏi thường gặp

Đầu tư vào DePIN có rủi ro gì?

• Rào cản kỹ thuật cho người mới.
• Chất lượng dịch vụ phải đảm bảo ổn định.
• Thiết kế tokenomics cần tránh lạm phát.
• Cạnh tranh trực tiếp với Big Tech.

Tương lai của DePIN sẽ phát triển theo hướng nào?

• Kết hợp với DeFi (tài chính hóa hạ tầng).
• Dân chủ hóa Edge Computing (thiết bị cá nhân tham gia mạng lưới).
• Quản trị cộng đồng minh bạch, phi tập trung.

Ai nên quan tâm đến DePIN?

• Nhà đầu tư crypto dài hạn tìm kiếm ứng dụng thực tế.
• Các kỹ sư, nhà phát triển Web3.
• Doanh nghiệp cần hạ tầng rẻ và phi tập trung.
• Người dùng cá nhân muốn biến tài nguyên nhàn rỗi thành lợi nhuận.