Learning Chain Logo

NEWS

CHI TIẾT

DATs là gì? Cơ chế, lợi ích và rủi ro

Tác giả: Learning Chain Ngày viết:
Learning Chain

Tác giả

LEARNING CHAIN

Chuyên gia nghiên cứu và phát triển sản phẩm ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực.

DATs là gì? Cơ chế, lợi ích và rủi ro

Hãy tưởng tượng mỗi doanh nghiệp đều có một “két sắt” để cất giữ tiền mặt và tài sản dự trữ,  DATs chính là phiên bản mới của chiếc két sắt đó… Theo LEARNING CHAIN không chỉ là một hình thức đầu tư, DATs còn là chiến lược dài hạn giúp doanh nghiệp bảo toàn giá trị và chống lại lạm phát.

DATs là gì?

Digital Asset Treasuries DATs – hay còn gọi ngắn gọn là “kho bạc crypto” – là chiến lược mà một số doanh nghiệp (thường là công ty đại chúng) sử dụng để lưu trữ một phần hoặc toàn bộ tài sản dự trữ của họ dưới dạng tiền mã hóa như Bitcoin, Ethereum, v.v. Thay vì giữ tiền mặt hay trái phiếu an toàn truyền thống, công ty đưa crypto lên bảng cân đối kế toán như một tài sản chiến lược dài hạn, kỳ vọng bảo toàn giá trị hoặc tối đa hóa lợi nhuận khi thị trường tăng giá.

Digital Asset Treasuries DATs
Digital Asset Treasuries DATs

Nếu phải hình dung DATs giống như một “két sắt kỹ thuật số” của doanh nghiệp — không chỉ đơn thuần cất giữ mà còn được quản lý như một phần của chiến lược tài chính và định vị doanh nghiệp. Điểm mấu chốt là tính chủ động: các công ty DATs thường tái cân bằng, huy động vốn mới và có thể tận dụng các cơ hội tài chính liên quan đến crypto (như staking, DeFi) để gia tăng hiệu suất. Một vài đặc điểm cốt lõi của DATs:

  • Được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán như tài sản do doanh nghiệp nắm giữ.
  • Tính chủ động cao: công ty có thể phát hành cổ phiếu/trái phiếu để huy động vốn mua thêm crypto.
  • Rủi ro giá biến động lớn vì giá crypto có thể dao động mạnh trong thời gian ngắn.
  • Tương tác với tài chính truyền thống: DATs là cầu nối để dòng vốn tổ chức tiếp cận thị trường tiền số thông qua cổ phiếu công ty.

Ví dụ tiêu biểu: một vài công ty đại chúng đã chọn con đường này từ năm 2020 trở đi, biến việc nắm giữ Bitcoin thành phần cốt lõi trong chiến lược tài chính doanh nghiệp — khiến DATs vừa trở thành biểu tượng đổi mới, vừa đặt ra nhiều câu hỏi về rủi ro và quản trị.

Tóm lại, DATs không chỉ là một hình thức đầu tư đơn thuần mà là một chiến lược tài chính doanh nghiệp — mang tiềm năng lớn nhưng đồng thời đòi hỏi quản trị rủi ro chặt chẽ. Ở phần tiếp theo chúng ta sẽ xem chi tiết cơ chế hoạt động và vì sao DATs khác biệt rõ rệt so với các công cụ thụ động như ETF.

Xem bài viết gần đây: +10 chiêu lừa đảo Crypto kinh điển thường gặp

Điểm khác nhau giữa DATs và ETF

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa DATs và các quỹ ETF Bitcoin (Exchange-Traded Funds). Cả hai đều giúp nhà đầu tư truyền thống tiếp cận crypto một cách gián tiếp, nhưng bản chất của chúng lại hoàn toàn khác nhau.

Tiêu chí Quỹ ETF Bitcoin (Ví dụ: iShares Bitcoin Trust) Công ty DATs (Ví dụ: MicroStrategy)
Mục tiêu Thụ động: Theo sát giá Bitcoin. Chủ động: Tăng giá trị doanh nghiệp, lợi nhuận cho cổ đông.
Chiến lược Giữ lượng BTC cố định. Tích cực huy động vốn để mua thêm BTC (hoặc các coin khác), tận dụng lợi nhuận từ staking, DeFi.
Rủi ro Rủi ro chính là sự biến động của thị trường. Rủi ro thị trường + rủi ro đòn bẩy tài chính + rủi ro quản trị.

Insights: Qua bảng so sánh, ta thấy rõ DATs không chỉ là một khoản đầu tư mà còn là một chiến lược kinh doanh. Họ có thể phát hành thêm cổ phiếu khi giá đang ở mức cao (premium), lấy tiền đó mua thêm crypto, làm tăng giá trị tài sản ròng (NAV). Nhờ đó, họ có thể “tăng” lượng crypto trên mỗi cổ phiếu. Tiềm năng lợi nhuận của DATs có thể cao hơn, nhưng rủi ro đi kèm cũng lớn hơn rất nhiều.

Lợi ích DATs

  • Thu hút vốn truyền thống: DATs tạo ra một kênh hợp pháp để các quỹ lớn, tổ chức tài chính rót vốn vào crypto thông qua thị trường chứng khoán.
  • Tăng giá trị doanh nghiệp: Khi giá crypto tăng, giá cổ phiếu công ty DATs cũng tăng, thậm chí tăng cao hơn cả giá trị tài sản thực tế. Hiện tượng này gọi là “premium”.

Ví dụ thực tế: Tính đến quý 2 năm 2024, MicroStrategy nắm giữ khoảng 226,300 BTC trị giá hơn 14 tỷ USD. Tuy nhiên, giá trị vốn hóa của công ty trên thị trường chứng khoán lại lên tới 17 tỷ USD. Khoản chênh lệch hơn 3 tỷ USD này chính là “premium” mà thị trường sẵn sàng trả thêm cho công ty.

Lợi ích DATs
Lợi ích DATs

Rủi ro cái bẫy tiềm ẩn và những “chiêu trò”

Dưới góc nhìn của một nhà phân tích, đây là phần đáng chú ý nhất. Lớp vỏ hào nhoáng của DATs che giấu những rủi ro cực kỳ nguy hiểm:

  • Đòn bẩy tài chính: Việc các công ty vay nợ để mua crypto là con dao hai lưỡi. Khi thị trường lao dốc, họ có nguy cơ bị thanh lý tài sản để trả nợ, dẫn đến sụp đổ toàn bộ.
  • Lợi ích nhóm và xung đột lợi ích: Một số thương vụ DATs thực chất là cách để người trong cuộc “thoát hàng”. Họ lợi dụng tâm lý FOMO và sự tin tưởng của nhà đầu tư nhỏ lẻ vào tên tuổi của các founder để dụ dỗ.
  • “Bong bóng ICO 2.0”: DATs có thể tạo ra một bong bóng mới, tương tự như bong bóng ICO năm 2017. Lần này, nó được khoác lên một lớp vỏ bọc “hợp pháp” của thị trường chứng khoán, khiến rủi ro trở nên khó lường hơn.

Nhận diện “kho bạc rỗng” và hành động của nhà đầu tư

Vậy, làm thế nào để nhận diện những “kho bạc rỗng” này và bảo vệ tài sản của mình?

  • Dấu hiệu nhận biết:
    • Công ty không có mô hình kinh doanh cốt lõi vững chắc.
    • Lịch sử hoạt động thua lỗ.
    • Mối quan hệ mờ ám giữa founder, ban quản trị và các dự án crypto đang được mua vào.

Ví dụ: Vào năm 2017, một công ty nước giải khát nhỏ là Long Island Iced Tea Corp. đã gây chấn động Phố Wall khi bất ngờ đổi tên thành Long Blockchain Corp. Công ty này tuyên bố sẽ chuyển hướng kinh doanh sang công nghệ blockchain. Ngay lập tức, giá cổ phiếu của họ tăng vọt hơn 200%. Tuy nhiên, công ty không hề có một sản phẩm hay kế hoạch kinh doanh blockchain cụ thể nào, và cuối cùng giá cổ phiếu đã sụp đổ. Đây là một ví dụ điển hình của việc lợi dụng sự hưng phấn của thị trường để tạo vỏ bọc cho một công ty không có giá trị cốt lõi.

Nhận diện "kho bạc rỗng" và hành động của nhà đầu tư
Nhận diện “kho bạc rỗng” và hành động của nhà đầu tư
  • Lời khuyên cho nhà đầu tư:
    • Nghiên cứu kỹ lưỡng (DYOR – Do Your Own Research): Đừng chỉ nghe theo các tin tức hay lời khuyên trên mạng. Hãy dành thời gian phân tích báo cáo tài chính của công ty, xem họ đang nắm giữ những tài sản nào và có kế hoạch kinh doanh ra sao.
    • Cảnh giác với premium: Nếu giá cổ phiếu đã cao hơn rất nhiều so với giá trị tài sản ròng, hãy đặt câu hỏi. Premium này có bền vững hay chỉ là sự hưng phấn nhất thời?
    • Hiểu đúng bản chất: DATs không phải là “đường tắt” để làm giàu. Nó là một công cụ phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về cả tài chính truyền thống lẫn thị trường crypto.

Xem bài viết gần đây: Sự khác biệt Bitcoin và Ethereum, so sánh mục đích, công nghệ và tương lai

Kết luận

DATs mở ra một hướng đi mới cho dòng vốn tổ chức tiếp cận thị trường crypto theo cách hợp pháp và minh bạch hơn. Với tiềm năng kết nối tài chính truyền thống và tài sản số, nó có thể trở thành động lực thúc đẩy sự phổ biến của crypto toàn cầu. Tuy nhiên, song hành với cơ hội là rủi ro lớn: đòn bẩy tài chính, premium ảo và những “két sắt rỗng” trá hình. Vì thế, sự khác biệt giữa một chiến lược thành công và một cái bẫy tài chính nằm ở mức độ minh bạch cũng như mô hình kinh doanh cốt lõi. Nhà đầu tư cần tỉnh táo, phân tích kỹ lưỡng và không bị cuốn theo làn sóng FOMO.

Cảm ơn bạn đọc!

LEARNINGCHAIN.VN